Apoletli Medya

Siirt’de çocukların cinsel vahşeti ve İzmir’de ‘seri’ katil olayı hakkındaki haberlerde çok sayıda arıza var. Yurttaşı bilgilendirmekle, şiddet olayını bin bir gereksiz ayrıntıyla adeta saldırganlığı teşvik edercesine yayınlamak çok farklı şeyler. Olay mahallini ön plana çıkarıp ya da zanlının doğum yerine vurgu yapıp, top yekun bir kenti, bir milleti/bir etnik grubu karalamaya çalışmak çok yanlış üstelik de kasıtlı mı acaba? İki şey lazım: Doğru siyasi-ideolojik-mesleki duruş ve bir dizi ilke/kural. Nisan sonu meydana gelen iki olay, Siirt’deki çocukların cinsel vahşeti ve İzmir’deki ‘seri katil’, medyaya haber olarak yansırken çeşitli sorunlara yol açtı. Türk egemen medyasının profesyonellik düzeyinin bir kez daha test edilip başarısızlığın ortaya çıktığı bu iki örnekte, topyekün bir kent (Siirt) karalanırken, İzmir’deki katil zanlısının Nusaybinli kimliği, sorunun ayrıca siyasi-ideolojik boyutlarını ortaya çıkardı hatta kimi göndermelerin kasıtlı bir şekilde yapıldığını ö

• Hürriyet yazarı Yılmaz Özdil’in şiddet övgüsü ve ayrımcılık içeren yazısı Nefret Söylemi kategorisinin şaheserlerinden biri. Münferit bir hadise mi? Mesleki-teknik boyutlar ve işin siyasi-ideolojik-toplumsal yönlerine baktığımızda, sağ duyu, hukuk, ötekini tanımak ve anlamak gibi kavramlar arıyoruz. Nafile! Hürriyet gazetesi yazarı Yılmaz Özdil’in, Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmış olan DTP'nin siyasi yasaklı Başkanı Ahmet Türk’e Samsun’da gerçekleştirilen saldırıyı onaylayan, meşru kılmaya çalışan yazısı büyük tartışmalara neden oldu. Meseleyi iki açıdan ele almak mümkün: - Gazetecilik mesleği ve teknik açıdan - Siyasi, ideolojik ve toplumsal açıdan Mesleki olarak arızalı Türkiye dahil bütün ülkelerin Ceza Yasaları ve Basın-Yayın Meslek Ahlak Kuralları, ifade özgürlüğü babında iki konuya kesin/açık kısıtlama getiriyor. Medyada, kamuda, akademide, sokakta her konuda her fikir, her görüş, her bilgi serbestçe yayınlanmalı, tartışılmalı ama sadece iki konu ifade özgürlüğü ka

Medyada Geçmiş Dönem Muhasebe Girişimi Dinç Bilgin ve Ergun Babahan, vakti zamanında Ekrem Dumanlı’nın başlattığı tartışmaya yeni bir boyut getirmeye çalışıyor: Askeriye medyaya ne zaman ne yaptı? Somut örnekler var tanıklıklarda. Yine de beş soru ortada. Neşe Düzel, Taraf gazetesinin Pazartesi söyleşilerinde, önce Sabah gazetesinin eski patronu Dinç Bilgin’i sonra da aynı gazetenin eski Genel Yayın Yönetmeni Ergun Babahan’ı ağırladı. Sadece bu iki söyleşinin içerikleri bile, tek başına ele alındıklarında, geçmişte yapılan baskı, haksızlıkların ortaya çıkarılması açısından başarılı, olumlu bir girişim sayılabilir. Askeriyenin medyayı neden ve nasıl yönlendirmeye/biçimlendirmeye çalıştığına dair çeşitli somut örneklerin bugün olsa dahi teşhir edilmesi medyanın bağımsızlığı açısından önemli. Yine de Bilgin/Babahan ikilisinin açıklamalarını daha zengin boyutlu ve derinlemesine tahlil ettiğimizde, olumlu niteliklerinin yanı sıra eksik hatta kuşku yaratıcı ve belki de en önemlis

Diyarbakır’da futbol-politika-medya ilişkisini konuşmak ilginç. Bu üç unsur/mekanizma/olgu arasındaki ilişkileri deşmek sosyal bilimcilerin işi. Futbol izleyicisi, medya gözlemcisi ve politika meraklısı bir konuşmacı (*): Merhaba, Ben kendimi futbolda Galatasaraylı, siyasette Diyarbakırlı olarak addettiğim için, bugün çok memnunum. Yaşı müsait olanlar ile ilgi alanı siyaset olanlar bilir, son 20 yıl içinde bu salonda çok gergin konulu toplantılar yaptık. Toplantı bitiminde konuşmacıları Emniyet’e mi götürecekler yoksa ‘Faili-i Meşhur’ mu olacağız, belli değildi. Neyse ki o günler büyük ölçüde geride kaldı… Bugün burada futbol, siyaset, medya gibi daha yumuşak, kansız, zevkli, heyecanlı bir konuyu tartışacağız. Futbol, politika, medya… Bu ileri hücum üçlüsünü biraz açalım önce. Futbol, halen dünyada en popüler, en yaygın, en evrensel siyasi/sosyal/kültürel ve sportif kavram ve olgu. Her yerde futbol var. Futbol, dünyada demokrasi ve o pek övülen serbest piyasa ekonomisinden de

En komiği Başbakanı hala savunmaya çalışanlar. Kimi susarak kimi saçmalayarak. Düşüş, yerel seçimlerde başladı, halen devam ediyor. Medya tedavi edebilir mi? Başbakan Erdoğan’ın AKP İl Başkanlarına hitap ettiği konuşmayı, NTV stüdyolarında Ruşen Çakır ve Mirgün Cabbas’ın Yazı İşleri Programında izledim (26 Şubat, Cuma) . Bu program normal olarak 11.10 gibi yayına girecekti ancak Erdoğan’ın konuşması naklen yayınlandığı için biz stüdyoda hazır bir şekilde bekledik. Normalde konuşmadan kısa bir pasaj verilir sonra doğal yani programlanmış yayın akışına geçilir diye bekliyorduk. Bekle bekle sıra bir türlü bizim programa gelmedi. Üstelik Erdoğan İl Başkanlarına sıradan ve açık bir şekilde ajitasyon-propaganda yapıyordu. Hani öyle tüm milleti ilgilendiren bir konuşma olsa, sonuna kadar tümünü naklen yayınlamak anlamlı olabilir. Neyse biz yaklaşık bir saat bekledikten sonra, Erdoğan’ın da konuşması bitince, yayına girebildik. Çakır da çok esaslı bir giriş yaptı: ‘Burada bir saa

Express dergisinin 17 Şubat 2010 tarihli sayısındaki yazı 21 Şubat günü Fransa’da ‘Emperyalizme Karşı Uluslararası Direniş Günü’ olarak kutlanır. Çünkü 21 Şubat 1944 günü, Paris’te, Mont Valérien’de Gestapo, yabancı işçilerden kurulu 23 kişilik bir Direnişçi Grubunu kurşuna dizmişti. Grubun şefi, 1906 Adıyaman doğumlu marangoz, şair, komünist Misak Manuşyan’dı. Manuşyan grubu, Nazi İşgaline karşı mücadelesi ve nihayet kurşuna dizilmeleri, şiirlere (Louis Aragon), şarkılara (Leo Ferré), filmlere (Frank Cassenti), romanlara konu olan ünlü ‘Kızıl Afiş’, Fransa’da yabancı işçilerin Nazizme karşı mücadelesinin enternasyonalist simgesi. Misak’ın eşi, 1913 Istanbul doğumlu Meline, eşinin öldürülmesinden otuz yıl sonra kaleme kağıda sarılıp ‘Bir Özgürlük Tutsağı:Manuşyan’ kitabını yazmış. Misak’ı, bildiği kadarıyla ilkgençliğini, şairliğini, entelektüel yaşamını ve siyasal angajmanlarını, savaş öncesi Fransa’yı, Ermeni Direnişçileri, Ermeniliği anlatıyor. Bu arada kendi çocukluğunu ve g

Milliyet'in 25 Ocak 2010 tarihli sayısında, Derya Sazak'ın yönettiği Ombudsman sayfasında yayınlanan Medya-Ağca ilişkileri konusundaki değerlendirme, daha önce yayınladığım 'Ağca Medyası' başlıklı yazının yeni bir versiyonu. Bu sayfada ayrıca Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesinden değerli meslekdaşım ve arkadaşım Esra Arsan'ın da değerlendirmesi var.Bkz. http://www.milliyet.com.tr/agca-nin-pesinde/ombudsman/haberdetayarsiv/25.01.2010/1190207/default.htm?ver=80 (RD) Okur Temsilcisi sayfasını bu hafta medya analistlerine açıyoruz. İletişim Uzmanı Ragıp Duran, Le Monde’a ruhunu veren “ülkelerin layık olduğu medyaya sahip olması” anlayışından hareketle, Özal döneminden bu yana siyasi-ideolojik ilkelerden çok, iktisadi- mali ideallerin yüceltildiği bir mecrada Ağca’ya da “satan” bir obje olarak bakılmasını kaçınılmaz buluyor. Değerlendirmesi şöyle: “Türk yaygın medyasının Ağca’nın cezaevinden çıkışını izleyip aktarması sırasındaki tutumu vahim. Meseleye dört açıdan

• Taraf gazetesi ‘Balyoz Harekatı’ çerçevesinde TSK tarafından tutuklanacak ve kullanılacak gazetecilerin listesini yayınladı. Neden yanlış? Üstelik Taraf’ın tek yanlışı bu mu? Taraf gazetesi ‘Balyoz’ Harekatı çerçevesinde yayınladığı ‘belgelerden’ birinde, TSK planı uyarınca tutuklanacak gazeteciler ile yararlanılacak gazeteciler listesi yayınladı. Taraf, bir kez daha, kendisine yayınlanmak üzere iletilen bir dosyayı, içeriğini doğru dürüst incelemeden, gazetecilik mesleğinin şart koştuğu denetlemeleri yapmadan, haberde adı geçen kişilerin görüş ve onayını almadan, itham edilen kişilere danışmadan, onlara söz hakkı vermeden, olayların tarihsel boyutunu hatırlatmadan, yayınladığı bilgilerin inanılır/güvenilir olduğuna bakmaksızın olduğu gibi yayınlıyor. Taraf, böylelikle temel uğraşının gazetecilik olmadığını ısrarla vurgulamış oldu. Taraf’ın, yayın hayatına atıldığından bu yana, kamu çıkarını savunmak, okuru olup bitenden doğru, çok yanlı, inanılır, güvenilir ve hızlı bir ş

Analitik Bakış'ın sorularına yanıtlar: 1) ‘Sivil dikta’ iddialarının 20 yıl önce de yine medyada, Hürriyet’in manşetiyle yer aldığı basına yansıdı. Medyanın bu süreçteki durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz? RD: ‘Sivil Dikta’ sözcüğünün 20 yıl önce DENİZ BAYKAL tarafından sarfedilmiş olması manidar. Askeri diktatörlüklere pek ses çıkarmayanlar, sivillikten çok hoşlanmaz. Sivil sözcüğü bizde, Türkçe’de çoğu zaman yanlış kullanılıyor. Sadece ‘’asker’in karşıtı’’ imiş gibi algılanıyor. Oysa ki Latince kökenli sivil sözcüğünün mesela fransızcadaki anlamı ‘Uygar’; ‘civilisation’ da uygarlık yani medeniyet. 20 yıldır medyada sivil/askeri bağlamlarda dikta meselesi hala tartışılıyorsa, bu memlekette demokrasinin düzeyi konusunda karamsar bir konumdayız demektir. Medya ise, özellikle egemen/yaygın medya ise, siyaset/askeriye/ekonomi ve ideolojiden özellikle de bu dört kutbun iktidar kulelerinden bağımsız ol(a)madığı için, son 20 yılda sivil ya da askeri dikta konusunda öyle elle

www.gercekgundem.com’un sorusuna yanıt: A Ğ C A M E D Y A S I KAYITSIZ, DUYARSIZ, HAZİN VE HAŞİN! Türk egemen medyasının Ağca’nın cezaevinden çıkışını izleyip aktarması sırasındaki tutumu vahim. Çünkü kendi mesleğinin çok önemli bir mensubunu öldürmüş olan bir kişiye gösterilen önem, biçilen haber değeri ancak patolojik ölçütlerle değerlendirilebilir. Teknik ve mesleki olarak bakalım önce: Bunca kamera, foto muhabiri, muhabir ve yazar neden seferber ediliyor ki? Sıradan bir adliye haberi değil mi bu? Ajanslar izliyor, yetmez mi? Cezasını çekip bitiren (O da kesin değil!) hangi katil, dünyanın hangi ülkesinde bu şekilde manşetlere çıkartılmıştır? Medya, acı çekenlere rahat, rahat yaşayanlara acı hakkında bir fikir, bilgi verebilirse, önemli işlevlerinden birini yerine getirmiş olur. Bu yanlış/anlamsız/mübalağalı haberleri yazan muhabirler, düzelten editörler, sayfaya koyan sekreterler, ya da fotograf çeken foto muhabirleri bu işi yaparken İpekçi ailesini düşünmüyorlar mı

Ekrem Dumanlı 11 Ocak tarihli Zaman’da ‘’Biraz insaf lütfen!’ başlığı altında benim yazıma (http://www.gazeteciler.com/zamanin-makasladigi-gulen-bolumleri-news10808.html ayrıca http://apoletlimedya.blogspot.com/2009/12/zamandan-sansurlu-le-monde-cevirisi.html) ve yazının yankılarına yanıt vermeye çalışmış. Dumanlı’nın metni Zaman’da ve Gazeteciler.com’da (http://www.gazeteciler.com/zaman-le-mondeun-yazisini-sansurledi-mi-news11159.html.) Dumanlı, Zaman’daki yazının Le Monde’un tam metninin çevirisi olmadığını onun sadece özeti olduğunu söylüyor. Bu konuda bir sorun yok. Sorun şu: Le Monde’u okuyan herhangi bir kişi, sonuç olarak Fetullah Gülen Cemaatinin öyle pek de masum olmadığını, okulun salt eğitime hizmet etmediğini, mali kaynaklar dahil bir çok konunun müphem kaldığını…vs… anlıyor. Zaman’daki özet ise esas olarak bu okul hakkında son derece olumlu bir görünüm çiziyor. Yani Zaman’da yayınlanan yazı (özet çeviri, haber…adı ne ise) Le Monde’daki yazının ruhunu, özünü aktarm

Akşam gazetesinden Süleyman Arıoğlu önceki gün telefonla arayıp RTÜK üyesi Zahid Akman’ın Las Vegas macerasıyla ilgili görüşümü sordu. Konu hakkında bilgi sahibi olmadığımı söyleyince Arıoğlu da olayı ayrıntılarıyla bana aktardı, ayrıca çeşitli kesim ve kişilerin görüşlerini de bildirdi. Ben de bu verilere dayanarak olayı yorumlamaya çalıştım. Akşam gazetesinin 12 Ocak 2010 Salı tarihli sayısının 13. Sayfasında bu değerlendirmem yayınlanmış. ------------------------------------------------------------------------------------- DEPLASMANDA PEK BİR AGRESİFMİŞ İLETİŞİM bilimci Ragıp Duran, Akman haberini şöyle değerlendirdi: 'Haber değeri tabir edilen şey çok subjektif. Bu olayda iki üç şey var. Giden kişinin niteliği. Kişi kamusal bir görevle gitmişse, görev alanı bellidir. Onu porno fuarına göndermiyorlar herhalde. Dolayısıyla burada bir ihlal var. Kamusal alanda yaptığı işler tarafıyla, yani 'Ailevi, manevi değerler, baldırı çıplak kız göstermeyin' diyen kişinin kendi

Zaman gazetesinin Le Monde’dan sansürleyerek çevirdiği yazıya ilişkin eleştiri çok okundu, değerlendirildi, tartışıldı. Bu blogda 30 Aralık 2009 tarihinde yayınlanan ‘Zaman’dan Sansürlü Le Monde Çevirisi’ başlıklı yazı bir çok sitede de yayınlandı, sosyal paylaşım siteleriyle, e-mail gruplarında da dolaştı. Bir-iki gazetede de yer buldu. Okurlar yazıya ilişkin görüşlerini e-maillerde yansıttılar. Çoğu olumlu. Haberin orijinalini kaleme alan Le Monde Muhabiri Guillaume Perrier , önce bir mail gönderdi, ardından da Jamanak gazetesinin 100. yaşgünü panelinde ayaküstü de olsa bir süre görüştük. Perrier’nin bir düzeltmesi var: ‘ Ben Paris’e izine gittiğim bir seferde, Fetullah Gülen Cemaatinin banliyödeki bir okulunu merak ettiğim için gittim araştırdım ve yazdım. Oraya davetli olarak gitmedim’ . Bense yazıda, bilmeden etmeden ‘’Belli ki, Perrier davetli olarak Paris’e gidip kendi çalışma alanının dışında bir röportaj yapmış. Le Monde’un Paris’te herhalde yeterli eğitim muhabiri vard