Apoletli Medya

·       Hans-Lukas Kieser’in ‘’Talat Paşa’’ biyografisi, sadece Başvezirin siyasal yaşamını değil, bütün dönemini iç ve dış politika boyutlarıyla irdeliyor: I. Dünya Savaşı, çökmeye yüz tutmuş İmparatorluk, başkent Istanbul’daki iç çekişmeler, Balkanlar, Çanakkale Savaşı, Kafkaslar, Rusya ve 1915... Ragıp Duran  İsviçreli Osmanlı tarihçisi Prof.Hans-Lukas Kieser’in   İngilizce orijinal başlığı ‘’Modern Türkiye’nin Babası, Soykırımın Mimarı: Talat Paşa’’olan kitabını yeni bitirdim. Princeton Üniversitesi yayınlarından   2018 yazında çıkan kitap 532 sayfa. Kitabın Türkçe çevirisi İletişim’den çıktı. ( https://iletisim.com.tr/kitap/talat-pasa/10006 ) Talat Paşa hakkında yazılmış ilk akademik biyografi olan eser, başkahramanını,   İttihat Terakki, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçiş, Birinci Dünya Savaşı dönemi bağlamında çok zengin kaynaklardan ele alıyor. Ben kitabı kaçınılmaz olarak gazeteci gözlükleriyle okuduğum için, olağanüstü bir araştırmacı gazetecilik çalışması olarak değ

  * Kieser’in son çalışması, 100. yılında Lozan Antlaşmasını yani Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ve sonrasını irdeliyor. Osmanlı’nın son dönemi, Batılı güçler, İttihat Terakki’den devşirme Kemalist zihniyet elekten geçiriliyor. En önemlisi de, Lozan’ın 100 yıllık Cumhuriyeti bugün ne hale getirdiğini açıklıyor. Ragıp Duran Kieser’in bir önceki kitabı ‘’ Talaat Pasha: Father of Modern Turkey, Architect of Genocide’’ (Talat Paşa, Modern Türkiye’nin Kurucu Babası, Soykırımın Mimarı) başlığı ile Princeton University Press’den çıkmıştı. Türkçe çevirisi ise ‘’ Talat Paşa:İttihatçılığın Beyni ve Soykırımın Mimarı’’ başlığı ile İletişim’de yayınlanmıştı. (Bir değerlendirme için bkz. Tabu Deviren, Ufuk Açan Bir Çalışma: Talat Paşa https://apoletlimedya.blogspot.com/search?q=Hans-Lukas+Kieser ). Cambridge University Press’den 2023’de çıkan ‘’When Democracy Died’’(Demokrasi Öldüğünde) toplam 328 sayfalık etraflı bir inceleme. Uzun zamandır başucu kitabımdı. Yeni bitirdim. Bir yan

·       Geçen hafta Selanik’de iki önemli akademik etkinlikte Osmanlı, Türkiye Cumhuriyeti ve Lozan Konferansı gündeme geldi. İmparatorluklar 100 yıl önce ölmüştü. Yerine geçen Ulus-Devletlerin hali? Ragıp Duran   2022, özellikle Türkiye-Yunanistan ilişkileri bağlamında, ilginç ve önemli bir yıl oluyor: Yunanistan’da ‘’Küçük Asya Felaketi’’ denen Anadolu’nun yerli Hıristiyan halkının topraklarından kovulması ile meşum İzmir Yangınının birinci yüzyılı. Birinci Dünya Savaşını izleyen yıllarda sadece Anadolu’da değil bütün dünyada özellikle Avrupa’da büyük değişimler yaşandı. Üç İmparatorluk tarihin sularına gömüldü. Osmanlı, Avusturya-Macaristan ve Çarlık olarak anılan Rusya… O günden bu yana, taklit, sanal yani hayali Büyük Britanya’yı saymazsak, yeryüzünde İmparatorluk kalmadı.(Fatih Terim hariç! Gerçi o da çöküş dönemine girdi). Covid, Putin’in Ukrayna’yı işgali, İtalya’da hortlayan Mussolinimsi rejim, global medyada İranlı kadınların ayaklanmasını gölgeliyor. Talat Pa

* Demokratik ülkelerin parlamento ve hükümetlerinin çoğu 1915 soykırımını tanımış olsa da, Türk rejimi anma törenlerini yasaklamaya devam ediyor ve Ermeni tabusunu muhafaza etmek  istiyor.   Ragıp Duran   23 Nisan Türkiye'de resmi olarak Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, çünkü aynı gün 1920'de Ankara’da   Mustafa Kemal'in Millet Meclisi açılmıştı. Ancak 24 Nisan 1915, İstanbullu 270 Ermeni aydın, sanatçı ve siyasetçinin Dâhiliye Nazırı Talat Paşa'nın emriyle tutuklandığı ve Ermeni soykırımının başladığı gün olarak kayıtlara geçti.   Bu kişiler Suriye çöllerine sürüldü ve çoğunluğu yollarda öldü ya da öldürüldü. Anadolu'nun dört bir köşesinde yaşayan yüz binlerce Ermeni de aynı akıbeti paylaştı. Ermeniler 1915'in ‘’İyileşmesi mümkün olmayan bir yara” olduğuna inanıyor. Türk rejimi bu yıl da, 1915’de Osmanlı İmparatorluğu'nda hayatını yitiren “1,5 milyon Ermeni” onuruna düzenlenen anma törenlerini yasakladı. Geçtiğimiz hafta Cumhurbaşkanı Erdo

  * Türkiye'nin yakın geçmişine ilişkin yeni akademik çalışmalar, 1915 Ermeni Soykırımı ve hatta Cumhuriyet'in kurucu babası hakkında az da olsa bir eleştiri başlangıcını müjdeliyor.    Ragıp Duran  Türkiye'ye giden Yunanistanlı arkadaşlarım ve meslektaşlarım dönüşte bana hep aynı soruyu sordu: ‘ ’Türkiye'de neden her yerde bu kadar çok Mustafa Kemal Atatürk heykeli ve posteri var?’’ Tek bir cümleyle cevap vermek zor, çünkü konu çok boyutlu tarihsel bir sorun, aynı zamanda Türk ulus-devletinin kuruluşuyla ilgili siyasi, kültürel ve ideolojik bir mesele. Bununla birlikte, yakın zamanda yayınlanan dört çalışma, 1908'den günümüze kadar süren Kemalist ulus-devletin inşa sürecinin çeşitli yönlerini ayrıntılı olarak açıklıyor.   2012 yılında Cumhurbaşkanlığı Sanat ve Kültür Büyük Ödülü'ne layık görülen Prof. Şükrü Hanioğlu'nun başyapıtı "Atatürk: Entelektüel Biyografi" ( İngilizce, Princeton University Press 2011, Türkçesi Bağlam, 2023 ) önc