Ana içeriğe atla

İyi Gazeteci, ‘İyi Haberler’ Veren Gazeteci midir?


MASA BAŞINDAN 
İMRALI GÖRÜNÜMLÜ 
DEVLET PERSPEKTİFİ


·        Basın kartlı propaganda memurları, BDP heyetinin İmralı ziyaretinin ne kadar ‘olumlu ve başarılı geçtiğini’, heyet daha karaya ayak basmamışken bildirdi bize. Barış Sürecinde neden hala hiç barış yok?   Ve neden bu kadar çok manüpilasyon var?

Zaman  geçtikçe,  BDP heyetinin İmralı ziyareti öncesi ve sonrasında, gerek AKP kurmaylarının gerekse propaganda memuru gazetecilerin söyleyip yazdıklarını okuyunca, ANF’de çıkan  Karayılan, Karasu, Kalkan’ın demeçlerini inceleyince hele bir de, bir  kadın gerilla komutanının açıklamalarını değerlendirince, sürecin netleşmediği aksine daha karmaşık daha sisli-puslu hale geldiğini görmek çok zor değil.
Geçtiğimiz hafta içinde Diyarbakır’da iki büyük toplantı yapıldı. Bir tarafta Gülen Cemaatinin medya/uzlaşma temalı toplantısı bir yanda da barışı arayanların bir araya gelmesi. Her iki toplantıya katılanlarla görüştüm. Kendi dar çevremdeki Kürt arkadaşlar ve konuya önem veren gazeteci-akademisyenler dünyası, zaten bu Kürt meselesi dışında başka bir konuyu konuşmuyor. 
Cengiz Çandar, son yazısında, sürece yönelik eleştiri ve kaygılarını kaleme aldığı için barış karşıtı/savaş yanlısı gibi gösterilmesinden yakınıyor. Çandar’ın bu tutumu önemli. Onun kaygısına en iyi panzehir, ‘Biz barışı destekliyoruz, AKP’yi değil’ yaklaşımı. AKP’nin ‘Terörle Mücadele Stratejisini’ benimsemek, kabul etmek zorunda değiliz herhalde!
Zaman geçtikçe Erdoğan’ın samimi olmadığı ortaya çıktığı gibi, işi çok yüzeysel yani plansız-programsız yönettiği/yönetmeye çalıştığı anlaşılıyor. Kandil ve ülke içindeki PKK üslerine yönelik askeri operasyonlar sürerken, Istanbul ve Diyarbakır’da insanlar hala ‘KCK üyesi olmakla itham edilip’ gözaltına alınıyor, tutuklanıyor.
Halen bir Barış Süreci yaşandığına dair, medyadaki propagandayı saymazsak, hiçbir somut emare, hiçbir iyileşme, hiçbir yumuşama belirtisi somut olarak ortada görünmüyor. KCK sanıkları mı salıverildi? Medyada barışçı bir dil mi belirdi? Kürtlerin aslında 1925’den bu yana mağdur ve haklı oldukları mı kabul edilir gibi oldu? Paris’deki üç PKKli kadının katil zanlısı kişinin Türkiye ilişkilerini araştırıp bulmak, koskoca Türk devletinin başaramadığı bir iş mi?
İmralı ziyareti sancılı başladı, iyi bitti gibi gösterilmeye çalışılıyor ama meçhul.
Önce, adaya kimin gideceği konusunda dayatmacı bir tutum benimsedi Erdoğan. Adalet Bakanı karar verecekmiş, henüz bir başvuru yokmuş, başvuru olunca Adalet Bakanı ile birlikte değerlendireceklermiş, sonra da Adalet Bakanı açıklama yapacakmış… Resmen kabul etmese de (Çünkü Süreci Devlet Yönetiyor!), konuyla ilgili en küçük ayrıntıyı bile Erdoğan planlıyor ve uyguluyor. Sürecin tüm ipleri Erdoğan’ın ellerinde.  Öcalan, PKK ve BDP kuşkusuz bu durumun farkında. Belki biraz rötar yaptılar ama Kürt tarafı şimdilik son derece olgun, az bir ihtimal de olsa bu girişimden olumlu bir sonuç çıkartmak için halen ‘Uslu Muhattap’ rolünde. Yine de bir taraf Demokratik Mezopotamya’dan söz ederken, diğer tarafın hala ve sadece güvenlikçi bir söylemle ‘PKKlıların  sınırdışına çıkarılmasından’ sözetmesi  olumsuzca manidar  değil mi? 
BDP, adaya Eşbaşkanların gitmesini talep etti. Erdoğan, bu öneriyi veto etti. BDP ses etmedi hatta alttan aldı. Oysa ki Sakık, ‘Biz bir kurumuz, İmralı’ya kimin gideceğine biz karar veririz’ demişti. Çok önemli değil belki ama yapamayacağın bir işi önceden ilan etme… Ya da ilan etmişsen sonuna kadar diret.  Çünkü bugün adaya gidecek heyet konusunda taviz vermek zorunda kalırsın, yarın başka konularda…
İmralı’ya giden üç milletvekili, Öcalan ile, bir resmi yetkilinin gözetiminde görüşüyor. Öcalan sıradan bir mahkûm değil. Keza ziyaretçileri de önemli şahsiyetler. Sözkonusu ziyaret bayram ziyareti ya da aile ziyareti de değil. Önemli hatta çok önemli bir konu görüşecekler. O resmi yetkilinin orada işi ne?
Öcalan’ın BDP heyetine aktardıkları konusunda medyada farklı versiyonlar var. Keza meşhur  mektupların içeriğini de herkes farklı okumuş olabilir. Görüşmede, Öcalan, siyasi tecridin getirdiği koşullardan olsa gerek, gelişmeleri fazla benmerkezci bir şekilde yorumluyor. Ama bir sürü de gerçekçi tespit yapıyor. Kendisinin tek başına bir şey yapamayacağını açıkça itiraf edebiliyor mesela. Süreç başarısız olursa, durumun çok daha vahimleşeceğinin de farkında. Ama öte yandan da Demokratik Kurtuluş, Hakikat ve Adalet Komisyonu gibi teorik olarak doğru ve haklı da olsa, mevcut AKP iktidarının gerçekleriyle bağdaşmayan öneriler de yapabiliyor. Bu öneriler her halükârda Erdoğan’ın sözlüğünde ve gündeminde olmayan öneriler.
Bu aşamada, medya maalesef mühim ve menfi  bir rol oynamaya devam ediyor. Artık ‘Kâhin Gazeteci’ mi, ‘Falcı Gazeteci’ mi, ‘Aşırı Öngörücü’ mü yoksa ‘Fütürist Gazeteci’ mi diyelim bilemem ama yeni bir tür çıktı ortaya. Bunlar, sanki bin yıldır İmralı muhabiri gibi, sadece iki kişi arasında yapılan konuşmaları kelimesi kelimesine, alıntılarla filan yazıyorlar. Açık seçik tarih ve eylem planı da veriyorlar. İlginçtir, mesela Yeni Şafak ve Radikal gibi aslında birbirine çok da yakın durmayan iki gazetede,  bu İmralı haber ve yorumları içerik olarak tamamen aynı, ifade olarak da büyük bir çoğunlukla yine aynı deyim ve sözcüklerle aktarılıyor.
İyi gazetecinin adres defteri kalın olur. Halen bizde ‘iyi’ gazetecinin adres defterinde bir tek numara var. Belki o numara bile yok. Ama o gazetecinin telefon numarası, bu bilgileri yayan odakta/merkezde var. Açıyor, haberi dikte ettiriyor, gazeteci de aldığı o diktenin Türkçesini biraz düzeltiyor, bir-iki arkaplan bilgisi ekliyor, al sana dört dörtlük üstelik manşetlik haber. Ben eskiden bunlara ‘Ulak Oğlanı’ derdim. Şimdi bu deyim bile hafif geliyor. Bu kalemlerde hadi etik, mesleki dürüstlük yok, peki ama izan, insaf, akıl da mı yok? Kendi mesleki geleceğini de mi düşünmüyorsun? PKK hiçbir talebi karşılanmadan devletin, Erdoğan’ın her söylediğini neden yapsın ki? Öcalan, İmralı’da bir başına, sıkıştırılmış, tecrit altında. Diyelim ki Erdoğan ya da Fidan, Öcalan’ın bu zafiyetini sömürsün. PKK’ydi, BDP’ydi, Avrupa’ydı, Türkiye’de yaşayan Kürtlerin hepsi saf ve cahil mi ki öyle kandırıyorsun… Gazeteciliğin çok şahane bir eleştirmeni vardır: Zaman. Bugün kulağına fısıldanan, mailine gelen her şeyi, oradan geldiği için, denetlemeden, dengelemeden, diğer tarafın görüşünü almadan manşetten, birinci sayfadan veriyorsun. Bir süre sonra yazdıklarının hiçbiri ya da çoğu doğru çıkmazsa ne olacak? Evet, tamam, biliyoruz, arkanda kapı gibi hükümet var, devlet var, ama elinde de koskocaman bir yalan kalmış… Nereye saklayacaksın o yalanı? 
Hepimiz, bu meselede kahramanların(?), devreye giren kesimin manşetlik haber yazmak isteyen genç, hevesli gazeteciler olmadığını biliyoruz. Doğrudan idarenin, hükümetin ve/veya MİT’in öncülük ettiği bir girişimin medyatik sonuçları bunlar. Bir Halkla İlişkiler daha doğrusu bir Pazarlama operasyonu ile karşı karşıyayız. Ürünün adı Barış Süreci,  tek kahramanı ‘Sayın Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’, cilası parlak ama içi boş bir paket. Aslında boş değil… Kanlı bir paket olma ihtimali yüksek. Zaten öyle olduğu için iktidar bu kadar önem veriyor bu pazarlama faaliyetine.
İşin en tehlikeli yanı da, haber tahrifatı ve haber gizleme ile barış umutlarını göklere çıkarırsan, çözümsüzlük ve ihtilaf yeniden gündeme gelip süreç tıkandığında yani çatışmalar yeniden başladığında bu kalemlerin vebali ağır olur. 
* birdirbir.org'dan 
       

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

İKİ DÖNEM, İKİ GAZETECİ, İKİ KİTAP

  Nilay Karaelmas ve Timur Soykan İKİ DÖNEM, İKİ GAZETECİ, İKİ KİTAP İlki 1970-90 dönemini, ikincisi bugünkü medya ortamını anlatıyor. Çok değişiklik pek az gelişme var. Hatta işler kötüye gidiyor. Ragıp Duran Nilay Karaelmas’ın ‘’Sosyal Medya Öncesi 1970, 1980, 1990 yıllarında Gazetecilik’’ (SBFBYYO-DER, Ankara 2023) başlıklı kitabı ile Barış İnce’nin Timur Soykan’la yaptığı nehir söyleşi çalışması ‘’İyi Gazetecilik, İyi ki Gazetecilik’’i (DeliDolu, İzmir, 2023)   eşzamanlı olarak okudum. Birincisi 120, ikincisi 111 sayfa. Her iki gazetecinin kalemi/söylemi, uslubu rahat, düzgün, akıcı olduğu için bir oturuşta okunabilecek kitaplar. İki ayrı dönemde muhabir olarak görev yapmış, uzmanlık alanları farklı iki gazetecinin gözlem, anı ve mesleğe ilişkin değerli değerlendirmeleri var iki kitapta. 60+ meslekdaşların Soykan’ın kitabını,   yaşı -30 olan gazetecilerin de özellikle Karaelmas’ın kitabını okumalarında yarar var. Böylelikle gençler mesleklerinin yakın geçmişi hakkında b

YÜZ YILLIK AMA YÜZÜ YOK CUMHURİYET’İN

Derin ve ayrıntılı bir muhasebeye girişip,  Cumhuriyet’in yani son yüzyılın olumlu ve olumsuz yanlarını irdeleyip tartışacağımıza, geçmişle yüzleşeceğimize, kutlama törenleri saplantısına çakıldık kaldık. Lider kültündeyiz hala. Tek Adam rejiminin sinsi Cumhuriyet ve Atatürk karşıtlığı, Türk akademiasını, medyasını, STK’larını ve holdinglerini iyice Kemalperver hatta Kemalperest hale getirdi. Mutsuz ve çıkmaz, melankolik ve demode bir aşk!   Ragıp Duran   Siyasal İslam’ın yani Erdoğan rejiminin bu yıl Cumhuriyet’in ilanının 100. yılını kutlama etkinliklerini, Filistin yası bahanesiyle iptal etmesi hakiki, sahte, konjonktürel ve yapısal Kemalistleri, bu arada toplumun önemli bir kesimini fena halde kızdırdı. Rejim, 100. yıl için zaten kasıtlı olarak hiçbir hazırlık yapmamıştı, İsrail’in Gazze saldırısı olası etkinlik ve törenleri iptal etmek için iyi bir bahane olarak kullanıldı. Ne var ki, sözümona muhaliflerin, iktidarın bu hamlesine karşı çıkarken öne sürdükleri gerekçelerd

SİVİL DİKTA VE MEDYA

Analitik Bakış'ın sorularına yanıtlar: 1) ‘Sivil dikta’ iddialarının 20 yıl önce de yine medyada, Hürriyet’in manşetiyle yer aldığı basına yansıdı. Medyanın bu süreçteki durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz? RD: ‘Sivil Dikta’ sözcüğünün 20 yıl önce DENİZ BAYKAL tarafından sarfedilmiş olması manidar. Askeri diktatörlüklere pek ses çıkarmayanlar, sivillikten çok hoşlanmaz. Sivil sözcüğü bizde, Türkçe’de çoğu zaman yanlış kullanılıyor. Sadece ‘’asker’in karşıtı’’ imiş gibi algılanıyor. Oysa ki Latince kökenli sivil sözcüğünün mesela fransızcadaki anlamı ‘Uygar’; ‘civilisation’ da uygarlık yani medeniyet. 20 yıldır medyada sivil/askeri bağlamlarda dikta meselesi hala tartışılıyorsa, bu memlekette demokrasinin düzeyi konusunda karamsar bir konumdayız demektir. Medya ise, özellikle egemen/yaygın medya ise, siyaset/askeriye/ekonomi ve ideolojiden özellikle de bu dört kutbun iktidar kulelerinden bağımsız ol(a)madığı için, son 20 yılda sivil ya da askeri dikta konusunda öyle elle